ROMA’DA PORTRE SANATI

Roma devri sanatında sanat ve stil açısından tekbirlik ve beraberliğin var olduğu devir Augustus devridir. İdeal ve kesin Hatlarla belirlenmiş yüz biçimi ve ifadeleri aynı biçimde ve gayet açık ince metalik çizgilerle işlenilen özellikleri bütün devir içinde görülen ortak noktalardır.Bu yüzden Augustus dönemi portre sanatını inceleyeceğiz.

Portre:Yaşamış veya yaşayan ayan bir kişinnin tüm fizyonomik özelliklerinin o kişiyi yansıtacak şekilde betimlenmesidir.Ortaya konulan portre çalışmasında herhangi bir özelliğin eklenmemesi portre özelliğini yansıtmaz. Bireysel portreciliğin gelişmesi, genellikle Roma sanatının başlıca başarılarından biri sayılır. Her ne kadar portrelerin çoğunu yapan sanatçılar Yunanlı olsa bile M.Ö. 4yy başlarından itibaren Grek sanatları portre üzerinde durmaya başlamışlardır.M.Ö. 390 Sokrates büstü ilk portrelerden sayılsa da tam bir portre özelliği taşımaz.Grek sanatında saptanan bazı özellikleri Roma sanatında bulmak olanıksızdır çünkü Roma sanatında hep grek kopyaları yapılmıştır.

Roma portresi M.Ö. 99 Sulla ile başlar.Roma döneminde ünlü kişilerin vücutlarına zengin tüccar başları yapılırdı aynı şey lahit kapaklarında da yapılırdı.

Birinci grup içinde ilk olarak ele alınacak portreler Ephesos,Tarsus ve Troya kentlerinde bulunan Augustus portreleridir.Bu gruptaki eserlerin öne çıkan bir kaç özelliğinden belki de en önemlisi sahip oldukları pathetik ifadedir.

İmparator agustus’un şimdiye kadar arkeoloji literatüründe ele alınmış tahmini 250 yontusu bulunmuştur.Bütün bu portrelerin Agustus’u betimlediği kendi devrinde basılan sikkeleri ile kesinleşmiştir. Agustus’un portre tipleri genellikle alın üzerinde saç buklelerin biçimi ve yerleştirilişi ile yüz yapısına göre değerlendirilmektedir.

Bu ilk grupta görülen bir nokta ise yüzlerdeki stil özellikleridir Üç eserde de fark edilen dışarı doğru çıkıntılı alın, vurgulu kalın kaşlar ve derinde işlenmiş gözler Hellenistik gelenekle bağdaştırılabilir. Saç modelleri ise “anastoleli” Hellenistik saç modelinde değildir;hepsi de Augustus’un Prima Porta tipinde verilmiştir.Prima Porta tipi,Augustun Klasisizmi’nin en önemli temsilcilerindendir.

Prima Porta

Bulunduğu yere göre isimlendirilen bu yontuda da gerçekten duruşu mızrağı ileDoryphoros’a benzer,hafif yürür durumda fakat sağ ayağı üzerine tam basmış ,sol bacağı ve ayağını da yana ve geriye alarak ayak parmak uçları ile yere değdirilişi Polyklet özelliklidir. Çok kaliteli ve başarılı sanat işçiliği içeren bu yontunun bazı arkeologlar tarafından bir grek kökenli yontucunun yapmış olduğunu ileri sürmektedirler.

Prima tipi Augustus portreleri:

Livia

Augustus dönemi önemli kişilerden biri de karısı Livia’dır.Bugüne kadar çok sayıda portreler ele geçmiş olup bu portrelerde kadının değişmeyen görünümü ve fizyonomisi fevkalede gösterilmiştir.