ROMA TAPINAKLARI

Roma devleti içerisinde birçok farklı kültürü barındırıyordu ve bu durum dini inançlarında hem hint- avrupa hem de oryantal unsurların yer verilmesine neden olmuştur. Roma dininin merkezi ev yani domus’du. Başlangıçta bu din animistik bir dindi; armağanlar doğanın her yönünü- ağaçları, kayaları, suyu ve ocağın ateşini yöneten insan olmayan ruhlara sunulurdu. Her evde bu ruhlara sunuların sunulduğu kutsal bölümler vardı.

Etrüsklü* ilk örneklerden türeyen roma tapınağı yunan mimarisinin de izlerini taşıyordu. Etrüsklerin etkisiyle birlikte toskana planlı tapınaklar uygulanmıştır. Toskana dor düzeninin değiştirilmiş bir versiyonu olarak ifade edilebilinir.

Etrüsk etkili tapınakların yan ve arka cephesinde sütun sırasına rastlanmaz.

Etrüsk etkisinin kendisini gösterdiği roma tapınaklarında yüksek bir podium, ön cephe vurgusu görülmektedir. Roma tapınaklarında naos/cella tek birim veya üç birimli olabilir. Üç birimli cella etrüsk etkisidir.

* Etrüskler tam olarak nereden geldikleri hala belli olmayan M.Ö. 8. Yüzyıl ile 1.yüzyıl arası orta İtalya’ da, Alplerin yamacında ve Toskana’ da yaşamış olan bir millettir. M.Ö 750 ile 250 yılları arası şehirlerarası antlaşma şeklinde bölgede hâkim kültürü oluşturmuşlardır.

En erken Roma tapınakları olasılıkla ahşaptan inşa edilmiş ve dekoratif olarak terrakotta heykel velevhalarla kaplanmışlardı.

-Daha önemli taş tapınaklar Erken Cumhuriyet Dönemi’nde inşa edilmişlerdi.

-Erken Roma tapınakları için Etrüsk tapınakları esas alınmıştır.

-Bu tapınaklar;

*tanrı heykeli veya yanan bir altar içeren bir oda (cella);

*önde sütun sırası;

*Yüksek bir alt yapı (platform: podium);

*Podyum ön kısmında basamaklar’dan oluşur.

Roma tapınaklarınınCellaları, içlerinde tanrının figürünün ve hazinenin bulunduğu, ancak rahiplerin girebildiği birkaç bölüme sahipti. Ama diğer din dışı yönetsel işlemler için büyük kapalı mekanlar gerekiyordu.

Yunan tapınak plan tipleri ve düzenleri kullanılmaya devam etmişlerdir. Yunanda olduğu gibi Romada da tapınakların önünde sunaklara yer verilmiştir.

Roma tapınakları yüksek bir platformun üzerindeyken yunanda ise 3, 5 veya 7 basamaklı alçak platformlar kullanılmıştır.

Tapınağa giriş ön cepheden sağlanıyordu. Cella kısmana girmeden önceki bölüm pronaos yunan tapınağından daha geniş tutulmuştur. Böylece burada geniş bir portico oluşturulmuştur.

Sütunlar üzerindeki ön cephede yukarıda tapınağın adandığı tanrının adı olan yazıt yer alır. *Bazen tapınağı yapan veya adayan kişinin adı da olabilir. -Bu adak veya ithaf yazıtları genelde bronz harflerlen oluşur. -Tapınağın dışında kurban sunumu için bir altar yer alır. (Genelde tapınak basamakları önüne yerleştirilmiştir).

Augustus ve Livia Tapınağı, Zeus Tapınağı, Aizanoi, Dougga Capitol, GarniTapınağı, Augustus Tapınağı Pula, Sbeitla Tapınakları, Maison Carree, Baalbek, Pantheon, Palmira en ünlü roma tapınaklarıdır.

KAYNAKÇA